نحوه کارکرد بورس تهران - دوره آموزشی آشنایی با بازار سهام

بازار سهام و نحوه کارکرد آن می‌اندازیم و درنهایت، نگاهی به بازار بورس تهران و عناصر آن خواهیم داشت تا بفهمیم این اجزا چگونه در ارتباط با یکدیگر فعالیت می‌کنند.

به‌طور خلاصه در این دوره آموزشی اصول ابتدایی برای آشنایی با بازار سهام را می‌آموزید. پس از گذراندن این دوره شما

    با صنعت مالی و در رأس آن با بورس اوراق بهادار تهران،
    علت به وجود آمدن بورس و نحوه عملکرد بازار سهام،
    بازارهایی که می‌توانید در آن‌ها سرمایه گذاری کنید،
    سرمایه گذاری و انواع سرمایه گذاران فعال در بازار بورس،
    شرکت‌های کارگزاری و هزینه‌ها و کارمزدهایی که باید بپردازید،

آشنا خواهید شد.

  
از پیچیدگی بازار بورس نترسید و از بالا به آن بنگرید!

شما با شرکت در این دوره آموزشی قصد دارید، از پیچیدگی بازار بورس نترسید، وارد بازار بورس شوید و دراین‌باره آموزش ببینید… اما احتمالاً نمی‌دانید از کجا باید شروع کنید. نگران نباشید… ما به شما خواهیم گفت.

صنعت مالی و مشخصاً بازار بورس، صنعتی به‌شدت پیچیده است. بازیگران بسیاری ازجمله سرمایه گذاران، معامله‌گران، کارگزاران، وام‌دهندگان، قرض‌گیرندگان، مشاوران، شرکت‌ها، بانک‌ها، سهم‌ها، بودجه افراد و شرکت‌ها، عرضه و تقاضا، نوسانات قیمت‌ها و بسیاری موارد دیگر در این حوزه فعال هستند. پیچیدگی این صنعت به‌قدری است که اگر از راه درست وارد آن نشوید، ممکن است برای شما به‌شدت گیج‌کننده باشد!

اما جای نگرانی نیست. شما با شرکت در این دوره آموزشی قادر خواهید بود از مسیر درست وارد این مارپیچ هزار راه شوید و بدون دردسر از آن خارج شوید. ازآنجایی‌که تمامی این عناصر و پیچیدگی‌ها جزئی از عناصر شکل‌دهنده «بازار سرمایه» هستند، با فهم دقیق «تصویر کلی‌ بازار سرمایه» قادر خواهید بود، از همه این پیچیدگی‌ها سر در بیاورید.

نکته مهم که باید توجه کنید این است که بازار سهام همچون موجودی زنده است و همواره در حال تغییر و تکامل است، بنابراین در برخی مواقع، باید تا حدی سرعت کار خود را کم کنیم و نگاهی نیز به درون این اجزا بیندازیم. این نکته همان موضوعی است که امروز ما را به اینجا رسانده است و در کنار هم قرار داده است.

اگر آماده‌اید کمربندتان را محکم ببندید و همراه ما وارد دنیایی در دل خیابان حافظ شوید که به‌راحتی قابل‌فهم است، دنیایی که کله‌گنده‌های آن با پیچیده کردن مفاهیمش، نمی‌خواهند شما از آن سر دربیاورید.

چرا بازار سرمایه شکل گرفت؟

چرا بازار سرمایه شکل گرفته است؟ از مبادله کالا، فلزات و طلا گرفته تا اسکناس‌های کاغذی و کارت‌های بانکی، پول اگرچه در شکل‌های مختلف اما همیشه وجود داشته و مورد استفاده قرار گرفته است. پول به خاطر نیاز به مبادله محصولات و خدمات بین انسان‌ها به وجود آمد. مردم همیشه نیازهایی دارند. آن‌ها برای خوراکشان به غذا، برای پوشششان به لباس، برای شیک بودن به ماشین‌های متنوع و مدل‌بالا نیاز دارند. برخی از این نیازها در اولویت بالاتری هستند و برخی دیگر در اولویت پایین‌تر قرار دارند. به بیانی نیازهای نظیر نیاز به خوراک، پوشاک و مسکن نیازهایی واقعی و مابقی بیشتر شبیه «خواسته یا آرزوی» ما هستند که در صورت فراهم شدن امکانات به دنبال دسترسی به آن‌ها می‌رویم. به هر جهت مردم به دنبال راه‌هایی برای ارضای نیازهایشان هستند.

درگذشته‌های دور، مردم برای ارضای نیازهایشان، آنچه را که داشتند با آنچه موردنیازشان بود، مبادله کالا به کالا می‌کردند. بگذارید این‌گونه بگوییم که مثلاً شما یک بزغاله را در ازای یک گالن شیر با همسایه خود معاوضه می‌کردید؛ اما هر محصول یا خدمتی قابل مبادله نبود. برای مثال، شما نمی‌توانستید گندم تولیدی خود را درازای دریافت برق با کسی معاوضه کنید که به گندم احتیاجی نداشت. به همین جهت ما به سمت استفاده از پول گرایش یافتیم.

پول در حکم واسطه است و درواقع بین فروشندگان و خریداران اعتماد ایجاد می‌کند و از مبادله بین آن‌ها محافظت می‌کند.

همزمان با توسعه دنیایی که در آن زندگی می‌کنیم، معنا و هدف پول نیز از همین رویه پیروی کرده و توسعه یافت. ما دیگر در دنیایی زندگی نمی‌کنیم که در آن چوپانان گوسفندانشان را معامله می‌کنند. امروزه ما شرکت‌های چندملیتی داریم که میلیاردها دلار در اختیارشان قرار دارد. برای آنکه بتوانیم مسیر تکاملی پول را کنترل کنیم، نیازمند آن هستیم که آن را سازمان‌دهی کنیم و این سازمان‌دهی در صنعت مالی اتفاق می‌افتد.

به‌طور خلاصه، صنعت مالی به دنبال مدیریت پول است: اینکه چطور سرمایه گذاری کنیم تا ثروتمان رشد کند و بتوانیم بخشی از آن را برای نیازهای پیش‌بینی‌نشده کنار بگذاریم و پس‌انداز کنیم و درنهایت چطور خرجش کنیم.

بازار سرمایه در مرکزیت تمامی این عوامل قرار دارد، جایی که سرمایه گذاران و کسب‌وکارها به‌منظور مبادله ثروت حاضر می‌شوند و به ترتیبی که ذکر شد پولشان را مدیریت می‌کنند.


اقتصاد و بورس بدون هم معنایی ندارند!


پیدایش واقعی بازار سهام به شکلی که امروزه آن را می‌شناسیم به سال ۱۶۰۲ میلادی و ورود شرکت Dutch East India به این بازار برمی‌گردد. برخی کارشناسان بورس ادعا می‌کنند که این شرکت، اولین شرکتی بوده است که سهام خود را به سرمایه گذاران عرضه کرده است. از آن زمان اقتصاد و بورس به یکدیگر پیوند خوردند.

بازار سهام شکل گرفت تا شرکت‌ها بتوانند بدون اینکه از بانک‌ها وام بگیرند یا به سراغ ثروتمندان بروند و از آن‌ها تقاضای پول (قرض) کنند، سرمایه خود را افزایش داده و پروژه‌های جدید خود را تأمین مالی کنند. شرکت‌ها سهام خود را به عموم مردم در قالب عرضه اولیه عمومی ارائه می‌کنند. در عرضه اولیه عمومی شرکت به قطعات کوچک تقسیم می‌شود و تمام یا درصدی از آن در قالب سهام به سرمایه گذاران عرضه می‌شود.

سرمایه گذاران به خریدوفروش سهام در بازار بورس می‌پردازند و با این عمل موجب بالا یا پایین رفتن قیمت آن می‌شوند. اگر تعداد خریداران از فروشندگان سهم موردنظر بیشتر باشد، به علت پیشی گرفتن تقاضا از عرضه، قیمت سهم افزایش می‌یابد؛ اما اگر تعداد فروشندگان بیشتر از تعداد خریداران آن باشد، به معنای آن است که سهم شرکت به درد خرید و سرمایه گذاری نمی‌خورد و درنتیجه قیمت سهم کاهش می‌یابد.

بازار سهام می‌تواند هم برای شرکت‌ها و هم برای سرمایه گذاران سودمند باشد چراکه:

    شرکت‌ها سرمایه خود را به این امید افزایش می‌دهند که کسب‌وکارشان رشد کند.
    سرمایه گذاران به این امید در شرکت‌ها سرمایه گذاری می‌کنند تا ثروتشان افزایش دهند.


با خوردن بستنی هم می‌شود سود کرد!

فرض کنید که شما به‌شدت عاشق بستنی هستید و هرروز یک عدد بستنی از شرکت فرضی آیسی می‌خرید. برای آنکه بتوانید بستنی موردنظرتان را تهیه کنید شما به پول نیاز دارید؛ اما نمی‌خواهید پول خرید بستنی را از درآمد ماهیانه‌تان پرداخت کنید. با خود فکر می‌کنید که ای‌ کاش درآمد دیگری داشتم تا بتوانم به‌راحتی پول بستنی را پرداخت کنم. اگر می‌توانستید هرروز یک خبر در مورد بستنی بنویسید و به ازای آن یک بستنی بگیرید، چقدر خوب می‌شد، اما افسوس که در دنیای واقعی چنین اتفاقی به‌سختی امکان‌پذیر است. راه بهتر سرمایه گذاری در بورس است. به همین جهت تصمیم می‌گیرید که با سرمایه گذاری در بازار سهام، درآمد بیشتری به دست بیاورید.

از طرفی صاحبان شرکت آیسی می‌دانند که شما و هزاران نفر دیگر در سراسر ایران هرروز یک عدد بستنی می‌خورید. به همین دلیل برای آنکه بتوانند به تقاضای در حال رشد شما پاسخ دهند نیاز دارند که کسب‌وکارشان را توسعه دهند؛ آن‌ها برای این کار به پول نیاز دارند. شرکت باید شیر بیشتری بخرد، کارکنان بیشتری استخدام کند، ماشین‌های حمل بستنی بیشتری کرایه کند و بسیاری کارهای هزینه‌بر دیگری را انجام دهد. خب، آن‌ها برای آنکه این‌همه هزینه را تأمین کنند، دو راه دارند. یا به سراغ بانک‌ها بروند و وام بگیرند، یا سهام خود را در بازار بورس به سرمایه گذاران عرضه کنند و سرمایه جدید جذب کنند. عرضه سهام به این معنی است که مدیران، شرکت آیسی را به میلیون‌ها قسمت تقسیم می‌کنند و هر بخش از شرکت را که بانام سهم شناخته می‌شود به سرمایه گذاران می‌فروشند.

ازآنجایی‌که شما عاشق بستنی شرکت آیسی هستید، امیدوارید که شرکت آیسی بتواند به‌خوبی رشد کند و تقاضای افراد بیشتری را پاسخ دهد. شما همین‌طور پیش‌بینی می‌کنیم که شرکت آیسی شیر تازه خواهد خرید، نیروی کار ماهر استخدام خواهد کرد و مغازه‌های جدید و زیبایی افتتاح می‌کند. به‌این‌ترتیب تصمیم می‌گیرید که سهام آن را بخرید و به عبارتی مالک بخش کوچکی از شرکت شوید. اگر شرکت آیسی رشد کند و پول بیشتری به دست بیاورد، ثروت شما هم در کنار آن رشد خواهد کرد. همچنین بخشی از سود سالیانه شرکت به شما می‌رسد. با این کار شما هم بستنی می‌خورید و هم پولی را که بابت خرید بستنی به شرکت آیسی پرداخت می‌کنیم، درنهایت در قالب سود سهام به شما بازمی‌گردد.

اکنون بگذارید نگاهی به‌جایی داشته باشیم که روزانه میلیون‌ها مبادله سهم در آن اتفاق می‌افتد: منظورمان بازار بورس است.

همه ما از کودکی بازی با سهام را یاد گرفته‌ایم!

زمانی بچگی‌هایمان را به یاد بیاورید که در کوچه و مدرسه با دوستان خود کارت بازی یا تیله‌بازی می‌کردیم. خب… بازار بورس هم مانند همان گروه‌هایی است که ما در کنار هم کارت بازی می‌کردیم… اما برای بزرگ‌ترها کارت بازی جای خود را به بازی با سهام داده است.

بازار بورس جایی است که سرمایه گذاران در آنجا سهام خود را با یکدیگر مبادله می‌کنند. به همین دلیل است که قیمت سهام مختلف به شکل پیوسته در حال تغییر است. اگر تعداد زیادی از دارندگان سهام به دنبال خلاص شدن از دست سهم خود و فروش آن باشند اما خریداری برای سهام آن‌ها وجود نداشته باشد، قیمت سهم پایین خواهد آمد؛ اما اگر تعداد خریداران سهم از فروشندگان آن بیشتر باشد، قیمت آن رشد خواهد کرد. بازار بورس خریداران و فروشندگان سهام را گرد هم می‌آورد تا مبادلات در یک مکان مرکزی و قانونمند صورت بگیرد.

بازارهای بورس بسیاری در جای‌جای دنیا وجود دارند و بورس تهران نیز یکی از آن‌هاست. ازجمله معروف‌ترین بورس‌های دنیا می‌توان به بورس نیویورک، بورس لندن و بورس توکیو اشاره کرد. در هر یک از بازارهای بورس شرکت‌های مختلفی عضو هستند که سهام آن‌ها فقط در همان بورس مبادله می‌شود. برای مثال بورس نزدک (NASDAQ) به‌عنوان بورس شرکت‌های فنّاورانه در آمریکا شناخته می‌شود. اکثر سهام شرکت‌های فنّاورانه در بازار بورس نزدک مبادله می‌شوند.

امروزه حجم زیادی از مبادله‌ها به‌جای آنکه در ساختمان بورس واقع در خیابان حافظ رخ دهد و سرمایه گذاران با حضور در این ساختمان خریدوفروش خود را انجام دهند، به شکل آنلاین صورت می‌گیرد. این شیوه را شبکه ارتباطات الکترونیکی می‌نامند که معامله گران و کارگزاران را به‌جای مکان حقیقی از طریق فضای مجازی (اینترنت) به هم مرتبط می‌کند؛ اما این اتفاق به معنای کم شدن اهمیت بازارهای فیزیکی نیست. حتی اگر تمامی مبادلات نیز به شکل آنلاین اتفاق بیفتد، هر مبادله‌ای باید از طریق بازار بورس صورت پذیرد تا خریدار و فروشنده به یکدیگر متصل شوند.

سرمایه گذاران حقیقی (کوچک) در مقابل غول‌های بازار بورس

در بازار سهام دو نوع مختلف از سرمایه گذاران وجود دارد: سرمایه گذاران حقوقی و سرمایه گذاران حقیقی

سرمایه گذاران حقوقی شرکت‌ها بزرگی همچون بانک‌ها، شرکت‌های سرمایه گذاری، صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک یا صندوق‌های پوشش‌دهنده ریسک هستند. آن‌ها یکی از بازیگران اصلی بازار بورس هستند و حجم عظیمی از معاملات بورس را به خود اختصاص می‌دهند. به خاطر اینکه برخی از این شرکت‌ها بسیار بزرگ هستند، مبادلات آن‌ها تأثیر به سزایی در قیمت سهم یک شرکت خواهد داشت.

اما سرمایه گذار حقیقی کیست؟

خب… یک سرمایه گذار حقیقی در راحت‌ترین تعریف آن یعنی… خود شما.

سرمایه گذاران حقیقی به افرادی گفته می‌شود که برای خودشان در بازار سرمایه گذاری می‌کنند: یک سرمایه گذاری انفرادی. رکود در بازار باعث شده تا سرمایه گذاران کمتر به صندوق‌های سرمایه گذاری مراجعه کنند و پول‌هایشان را به آن‌ها بسپارند.

در عوض افراد تصمیم گرفته‌اند خودشان یاد بگیرند که چگونه استقلال مالی پیدا کنند و سرمایه خود را مدیریت کنند (دقیقاً همان کاری که شما الآن در حال انجام آن هستید: یادگیری). دلیل دیگر رشد سرمایه گذاران حقیقی ظهور امکانات آنلاین و ساده‌تر شدن فرآیند خریدوفروش سهام است. این قابلیت‌های نو و مدرن امکان آموزش، مبادله و کنترل سبد سهام را برای مشتریان حقیقی راحت‌تر و حتی تا حد زیادی این فرآیند را به یک سرگرمی تبدیل کرده است. در زیر تفاوت‌های اصلی سرمایه گذاران حقیقی و سرمایه گذاران حقوقی را می‌بینید.

تفاوت‌های اصلی سرمایه‌گذاران حقیقی و سرمایه‌گذاران حقوقی


در گام بعدی به تشریح خدمات کارگزاری‌ها می‌پردازیم.

شرکت های کارگزاری … با شما یا علیه شما؟

خریدن یک سهم کوچک بسیار پیچیده‌تر از خریدن چیزی مثل یک گیتار دست‌دوم است. برای خرید گیتار دست‌دوم تنها لازم است شما به چند مغازه یا وب‌سایت سر بزنید و درنهایت بهترین گزینه را با توجه به شرایطتان انتخاب کنید.

درواقع خرید یک سهم بیشتر شبیه به خریدن یک خانه است. اغلب افراد برای خرید خانه به بنگاه‌های معاملات ملکی مراجعه می‌کنند و از افراد کارشناسی که در آنجا حضور دارند و بازار را به‌خوبی می‌شناسند کمک می‌گیرند. مشاوران بورس و شرکت های کارگزاری فعال در بازار سهام نیز همانند کارشناسان معاملات ملکی در بازار مسکن هستند. مشاوران به شما پیشنهاد خریدوفروش می‌دهند و کارگزاری اقدام به خریدوفروش سهام به نمایندگی از شما می‌کند.

شرکت های کارگزاری‌ می‌توانند خدمات مختلفی به شما ارائه دهند. برخی از آن‌ها فقط و فقط معاملات شما را انجام می‌دهند؛ اما ممکن است خدماتی از قبیل مشاوره در خریدوفروش نیز داشته باشند. گاهی نیز کارگزاری‌ها به مدیریت کردن پرتفوی شما اقدام می‌کنند. به عبارتی آن‌ها سبد سهام خاص شما را با توجه به اهداف و نیازهایتان تهیه می‌کنند و آن را مدیریت می‌کنند.

در این صورت تنها کافی است سرمایه خود را در اختیار کارگزاری منتخبتان قرار دهید و نظاره‌گر عملکرد سبد سهام خود باشد. مهم‌ترین نکته‌ای که در انتخاب کارگزاری‌ها باید به آن توجه کرد، ساختاری است که کارگزاری درازای خدمات خود از شما پول دریافت خواهد کرد. کارگزاری‌ها شیوه‌های مختلفی برای گرفتن دستمزدهای خود دارند که شما باید قبل از شروع کار با آن‌ها، از ایشان بخواهید تا به‌طور کامل میزان کارمزد و نحوه جبران خدماتشان را برای شما توضیح دهند؛ اما قبل از آن لازم است توضیحاتی را به شما بدهیم. لطفاً درس بعدی را با دقت بیشتری مطالعه کنید.


آیا از هزینه‌ خدمات کارگزاری ها خبر دارید؟

آیا از هزینه خدمات کارگزاری ها که به عهده شماست، خبر دارید؟

هزینه خدمات کارگزاری ها ممکن است از الگوی متفاوتی تبعیت کنند. نمونه زیر می‌تواند نشانگر ساختار هزینه‌ای باشد که یک کارگزاری از شما طلب خواهد کرد:

شرکتی را فرض کنید که در صورت تمایل مشتریان، کلیه خدمات ممکن را به آن‌ها ارائه می‌دهد. هزینه خدمات این کارگزاری به شرح زیر است:

    کارگزاری سالیانه ۱٫۵% از ارزش سهامی را که برای شما مدیریت می‌کند، به‌عنوان کارمزد دریافت می‌کند.
    بعلاوه این کارگزاری یک هزینه سه‌ماهه نیز از شما می‌گیرد که برابر با ۷۵۰۰۰۰ تومان برای هر حساب شما است
    اگر این کارگزاری سهام شما را بفروشد و سود زیادی عاید شما کند، ۲٫۵% از این سود را نیز اخذ می‌کند. این گزینه انگیزه بیشتری به کارگزاری می‌دهد که سبد شما را به‌خوبی مدیریت کند و سود بیشتری به شما برسد.

حساب سالیانه شما با این کارگزاری می‌تواند به شکل زیر باشد:

    اگر ارزش کل سهام شما ۱۰۰ میلیون تومان باشد، این کارگزاری ۱٫۵۰۰٫۰۰۰ تومان سالیانه برای مدیریت سهام شما می‌گیرد.(۱٫۵% * ۱۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰)
    بعلاوه ۳ میلیون تومان هزینه سالیانه نیز از شما اخذ می‌کند (۴ * ۷۵۰٫۰۰۰)
    او سپس سبد سهام شما را به ارزش ۱۵۰ میلیون تومان به فروش می‌رساند و به‌این‌ترتیب ۵۰ میلیون تومان سود شیرین برای شما به ارمغان می‌آورد. حالا کارگزاری ۱٫۲۵۰٫۰۰۰ تومان پول بیشتر از شما اخذ می‌کند (۲٫۵% * ۵۰٫۰۰۰۰٫۰۰۰)

بنابراین کل هزینه خدمات کارگزاری عبارت‌اند از: ۱٫۵۰۰٫۰۰۰+۳٫۰۰۰٫۰۰۰+۱٫۲۵۰٫۰۰۰۰= ۵٫۷۵۰٫۰۰۰ تومان

کارگزاری توانسته است سود خوبی عاید شما کند، اما شما باید مبلغ۵٫۷۵۰٫۰۰۰ تومان به کارگزاری بدهی و این یعنی بیشتر از ۱۰ درصد سود شما طی یک سال!

باید به این نکته توجه داشت که همه کارگزاری‌ها خدمات را به این شکل کامل ارائه نمی‌دهند. شما می‌توانید به دنبال کارگزاری باشید که بتوانید تخفیف بیشتری برای معاملاتتان از آن‌ها بگیرید یا به شکل رایج‌تر اعتبار بیشتری از آن اخذ کنید.

‌مثلاً ممکن است ۵۰ میلیون تومان پول نزد کارگزاری قرار دهید و کارگزاری مجموعاً ۱۰۰ میلیون تومان اعتبار برای خریدوفروش به شما بدهد؛ بنابراین ممکن است هیچ مشاوره‌ای درباره خرید به شما ندهند، اما بااین‌حال شما می‌توانید میزان زیادی پول پس‌انداز کنید و یا از اعتبارهای خوبی برخوردار شوید، بدون آنکه پولی سرمایه گذاری کنید. برای آشنایی با این خدمات باید ابتدا کارگزاری‌ها را بررسی کنید و سپس با چند کارگزاری تماس بگیرید یا در مراجعه حضوری، آز آن‌ها در مورد امتیازیاتی که به شما می‌دهندو هزینه خدمات کارگزاری ها سؤال کنید.

به‌طورمعمول هر کارگزاری به ازای خرید سهام چیزی در حدود ۰٫۵ درصد کارمزد از شما دریافت می‌کند. همین‌طور اگر بخواهید سهمی را بفروشید، ملزم به پرداخت مجموعاً ۱ درصد کارمزد و مالیات به کارگزاری هستید؛ یعنی هر فرآیند خریدوفروش مجموعاً ۱٫۵ درصد هزینه برای شما به دنبال دارد.

    مطمئن شوید که نحوه جبران خدمات کارگزاری‌تان را متوجه شده‌اید و بررسی کنید که آیا خدماتی که برای آن‌ها پول می‌پردازید، هم‌راستا با نیازهای شما هستند؟

یک سؤال ساده: لطفاً قبل از ادامه کار به سؤال زیر جواب دهید.

فرض کنید که شما یک معامله‌گر سهام هستید. شما ۱% درازای مدیریت سبد و ۵% درازای سودآوری سبد مشتری اخذ می‌کنید. مشتری شما ۱۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰ تومان در ابتدای سال به شما می‌دهد و شما تا انتهای سال ۵۰٫۰۰۰٫۰۰۰ تومان سود شناسایی می‌کنید. شما در این مدت‌زمان چقدر سود کسب کرده‌اید؟

جمع بندی

بازار بورس می‌تواند مکانی بزرگ و ترسناک باشد؛ اما ساماندهی عناصر اصلی آن در ذهن شما می‌تواند در شکل‌دهی به استراتژی‌های سرمایه گذاری و ورود به بازار سرمایه کمک بسیاری به شما کند. خوشبختانه شما با شرکت در این دوره آموزشی و پشت سر گذاشتن آن گام‌های نخست برای ورود به بازار بورس را برداشتید.

 در این دوره آموزشی شما با ارکان اصلی بورس آشنا شدید. فهمیدید که فلسفه شکل‌گیری بازار بورس چیست. چه کسانی و به چه شکلی در بازار بورس فعالیت دارند و کارگزاری به‌عنوان مهم‌ترین عنصری که شما باید روزانه با آن در تماس باشید چه نقشی در خریدوفروش سهام دارد.